آنتی سایکوتیک ها نوعی داروی روان‌پزشکی هستند که برای درمان روان‌پریشی با نسخه تجویز می‌شوند و به کاهش و کنترل علائم روان‌پریشی کمک می‌کنند، اما روان‌پریشی را درمان نمی‌کنند. این علائم شامل هذیان‌ها و توهمات (مانند پارانویا و شنیدن صداها)، اضطراب و تحریک شدید، گفتار نامنسجم و افکار پراکنده، سردرگمی، رفتار خشونت‌آمیز یا برهم‌زننده، و شیدایی است. با اینکه آنتی‌سایکوتیک‌ها ممکن است این علائم را به‌طور کامل از بین نبرند، اما می‌توانند احساس ناراحتی ناشی از آن‌ها را کاهش دهند و به شما کمک کنند زندگی باثبات‌تری داشته باشید. مصرف منظم آنتی‌سایکوتیک‌ها همچنین می‌تواند خطر بازگشت این علائم (عود) را کاهش دهد.
از جمله داروهای خانواده آنتی سایکوتیک میتوان به شربت ریسپریدون اشاره کرد.
عملکرد آنتی‌سایکوتیک‌ها از نظر علمی
چندین توضیح ممکن وجود دارد که چرا آنتی‌سایکوتیک‌ها می‌توانند به کاهش علائم روان‌پریشی کمک کنند:
- مسدود کردن عملکرد دوپامین: برخی دانشمندان معتقدند روان‌پریشی ناشی از تولید بیش از حد ماده‌ای به نام دوپامین در مغز است. دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی است که پیام‌ها را در مغز منتقل می‌کند. بسیاری از آنتی‌سایکوتیک‌ها با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین در مغز جریان این پیام‌ها را کاهش داده و علائم روان‌پریشی را کاهش می‌دهند.
- تأثیر بر سایر مواد شیمیایی مغز: اکثر آنتی‌سایکوتیک‌ها بر سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی، مانند سروتونین، نورآدرنالین، و گلوتامات نیز تأثیر دارند که ممکن است در تنظیم خلق‌و‌خو نقش داشته باشند.
به دلیل اینکه علت‌های روان‌پریشی ممکن است پیچیده و متأثر از تجربیات زندگی و محیط شما باشد، معمولاً همراه با دارو، روان‌درمانی نیز پیشنهاد می‌شود تا به علل روان‌پریشی پرداخته شود، در حالی که دارو به مدیریت علائم کمک می‌کند.
انواع آنتی‌سایکوتیک‌ها
| نوع دارو | ویژگی‌ها | نحوه عملکرد | عوارض جانبی رایج |
|---|---|---|---|
| نسل اول (تیپیک) | – قدیمی‌تر – عوارض عصبی و عضلانی شدیدتر – ممکن است باعث اختلالات حرکتی یا خواب‌آلودگی شوند |
مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین | عوارض شدید حرکتی، خواب‌آلودگی زیاد |
| نسل دوم (آتیپیک) | – جدیدتر – عوارض عصبی-عضلانی کمتر – احتمال کمتر برای عوارض جنسی – عوارض متابولیک بیشتر |
تأثیر بر گیرنده‌های دوپامین و سایر انتقال‌دهنده‌ها | افزایش وزن، تغییر سطح قند خون، خطر مشکلات متابولیک |
| هر دو نوع | مصرف منظم باعث کاهش علائم و خطر بازگشت (عود) می‌شود | کاهش فعالیت دوپامین و اثر بر سایر انتقال‌دهنده‌ها | بسته به فرد، ممکن است شدت عوارض متفاوت باشد |
آنتی‌سایکوتیک‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
-
نسل اول (قدیمی‌تر) یا آنتی سایکوتیک های «تیپیک»:
- این داروها گاهی به نام «تیپیک» شناخته می‌شوند.
- گروه‌های مختلفی از این داروها وجود دارند که به‌طور مشابه عمل کرده و عوارض جانبی مشابهی ایجاد می‌کنند، از جمله عوارض شدید عصبی و عضلانی.
- برخی از این داروها ممکن است باعث اختلالات حرکتی شدیدتر یا خواب‌آلودگی بیشتر شوند.
-
نسل دوم (جدیدتر) یا آنتی‌سایکوتیک‌های «آتیپیک»:
- این داروها گاهی به نام «آتیپیک» شناخته می‌شوند.
- به‌طور کلی عوارض جانبی عصبی-عضلانی کمتری نسبت به نسل اول دارند.
- برخی از آن‌ها احتمال کمتری برای ایجاد عوارض جنسی دارند.
- اما نسل دوم ممکن است عوارض متابولیک جدی‌تری ایجاد کند، مانند افزایش وزن سریع و تغییرات در سطح قند خون.
عوارض جانبی آنتی‌سایکوتیک‌ها بسته به دوز مصرفی و واکنش فرد متفاوت است.
منبع: mind.org.uk
