داروهای ضد قارچ برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شوند که بیشتر نواحی پوست، مو و ناخن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برخی از این داروها بدون نسخه قابل تهیه هستند، اما برخی دیگر نیاز به تجویز پزشک دارند. رایج‌ترین عفونت‌هایی که با داروهای ضد قارچ درمان می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
- درماتوفیتوز (کچلی)
- پای ورزشکار
- عفونت قارچی ناخن
- برفک واژن
- شوره سر شدید (برخی انواع)
عفونت‌های قارچی داخلی و جدی
برخی عفونت‌های قارچی می‌توانند به داخل بدن نفوذ کرده و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر در بیمارستان داشته باشند. این نوع عفونت‌ها معمولاً در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف‌تر دیده می‌شوند. از جمله عفونت‌های جدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسپرژیلوزیس: این عفونت قارچی معمولاً ریه‌ها را هدف قرار می‌دهد.
- مننژیت قارچی: نوعی عفونت که بر مغز تأثیر می‌گذارد.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض این عفونت‌های جدی قرار دارند.
انواع داروهای ضد قارچ
داروهای ضد قارچ به اشکال مختلفی عرضه می‌شوند که هر کدام بسته به نوع عفونت و شدت آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. در جدول زیر انواع داروهای ضد قارچ و کاربرد آن‌ها آورده شده است:
انواع داروهای ضد قارچ
| نوع دارو | شکل دارویی | کاربرد |
|---|---|---|
| کرم، ژل، پماد یا اسپری | موضعی | درمان عفونت‌های سطحی پوست و ناخن |
| کپسول، قرص یا مایع | خوراکی | درمان عفونت‌های جدی‌تر که نیاز به درمان داخلی دارند |
| تزریقی | تزریقی | عفونت‌های شدید داخلی و عمیق |
| پساری | واژنی | درمان عفونت‌های واژینال مانند برفک |
نام‌های رایج داروهای ضد قارچ عبارتند از:
- کلیندامازول
- کلوتریمازول (Canesten)
- اکونازول
- میکونازول
- تربینافین (Lamisil)
- فلوکونازول (دیفلوکان)
- کتوکونازول (داکترین)
- نیستاتین (نیستان)
- آمفوتریسین
نحوه عملکرد داروهای ضد قارچ
داروهای ضد قارچ به دو روش اصلی عمل می‌کنند:
- از بین بردن قارچ‌ها: برخی داروها مستقیماً قارچ‌ها را از بین می‌برند.
- جلوگیری از رشد قارچ‌ها: برخی دیگر مانع از رشد و تکثیر قارچ‌ها می‌شوند.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
در صورت مشکوک بودن به عفونت قارچی، بهتر است ابتدا با یک داروساز یا پزشک عمومی مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند تشخیص دهند که کدام داروی ضد قارچ برای شما مناسب‌تر است. در صورت بروز علائم شدید یا ادامه‌دار شدن علائم پس از مصرف دارو، باید به پزشک مراجعه کنید.
مواردی که باید هنگام استفاده از داروهای ضد قارچ در نظر بگیرید:
قبل از مصرف داروهای ضد قارچ، با یک داروساز یا پزشک عمومی در مورد موارد زیر صحبت کنید:
هر گونه شرایط یا آلرژی موجود که ممکن است بر درمان شما برای عفونت قارچی تأثیر بگذارد را به پزشک عمومی یا داروساز اعلام نمایید تا داروی مناسب را برای شما تجویز کنند. منبع: nhs.uk
اقدامات احتیاطی در هنگام مصرف داروهای ضد قارچ:
قبل از مصرف این داروها، با یک داروساز یا پزشک عمومی در مورد موارد زیر صحبت کنید:
هر گونه شرایط یا آلرژی موجود که ممکن است بر درمان شما برای عفونت قارچی تأثیر بگذارد.
عوارض جانبی داروهای ضد قارچ:
داروی ضد قارچ ممکن است با داروهای دیگری که قبلاً مصرف می‌کردید تداخل داشته باشد.
همچنین می‌توانید برای اطلاعات بیشتر بروشور همراه با دارو را، بررسی کنید.
این داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. اینها معمولاً خفیف هستند و دوام زیادی ندارند.
| عوارض جانبی | توضیح کوتاه |
|---|---|
| خارش یا سوزش | معمولاً در محل استفاده موضعی از داروها رخ می‌دهد و ناشی از تحریک موقت پوست است. |
| قرمزی پوست | به عنوان یک واکنش خفیف موضعی به دارو در ناحیه مصرف ممکن است دیده شود. |
| حالت تهوع | ممکن است به دلیل مصرف داروهای خوراکی ضد قارچ بروز کند. |
| درد شکمی | برخی داروهای خوراکی می‌توانند باعث ناراحتی یا درد خفیف معده شوند. |
| اسهال | در موارد نادر ممکن است به دلیل مصرف داروهای خوراکی رخ دهد. |
| بثورات پوستی (راش) | معمولاً نشانه‌ای از یک واکنش آلرژیک خفیف به دارو است که باید پیگیری شود. |
| واکنش آلرژیک شدید | شامل تورم صورت، گردن یا زبان و مشکل در تنفس؛ نیازمند مراقبت فوری پزشکی است. |
| واکنش‌های شدید پوستی | مانند تاول‌زدن یا لایه‌برداری پوست؛ ممکن است نشان‌دهنده واکنش جدی به دارو باشد. |
| آسیب کبدی (بسیار نادر) | علائم شامل بی‌اشتهایی، زردی پوست، خستگی و مدفوع روشن است؛ نیازمند توقف دارو و مراجعه به پزشک. |
گاهی اوقات، ممکن است واکنش شدیدتری ایجاد کنند، مانند:
یک واکنش آلرژیک: صورت، گردن یا زبان شما ممکن است متورم شود و ممکن است در تنفس مشکل داشته باشید.
یک واکنش شدید پوستی: مانند لایه برداری یا تاول زدن پوست.
آسیب کبدی (بسیار به ندرت): ممکن است عدم اشتها، استفراغ، حالت تهوع، یرقان، ادرار تیره یا مدفوع کم رنگ، خستگی یا ضعف داشته باشید.
در صورت داشتن این عوارض جانبی شدید، مصرف دارو را متوقف کنید و برای یافتن یک داروی جایگزین به پزشک عمومی یا داروساز مراجعه کنید.
داروهای ضد قارچ برای کودکان:
برخی از این داروها را می‌توان برای درمان کودکان و نوزادان استفاده کرد – به عنوان مثال، ژل خوراکی میکونازول را می‌توان برای برفک دهان در نوزادان استفاده کرد.
اما معمولاً دوزهای متفاوتی برای کودکان در سنین مختلف مورد نیاز است. برای مشاوره بیشتر با یک داروساز یا پزشک عمومی صحبت کنید.
