لوسمی میلوئیدی حاد
لوسمی میلوئیدی حاد، لوسمی سرطان گلبول‌های سفید خون است. این بیماری به معنای پیشرفت سریع و تهاجمی است و معمولاً نیاز به درمان فوری دارد.
لوسمی حاد بر اساس نوع گلبول‌های سفید تحت تأثیر، طبقه‌بندی می‌شود.
2 نوع اصلی گلبول‌های سفید عبارتند از:
مونوسیت‌ها و گرانولوسیت‌ها که از سلول‌های بنیادی میلوئیدی می‌آیند.
لنفوسیت‌ها که از سلول‌های بنیادی لنفوئیدی می‌آیند.
این مبحث بر لوسمی حاد میلوئیدی (AML) متمرکز است که سرطان تهاجمی سلول‌های مونوسیت یا گرانولوسیت است.
انواع لوسمی:
- لوسمی لنفوبلاستیک حاد
- لوسمی میلوئید مزمن
- لوسمی لنفوسیتی مزمن
علائم AML
علائم AML معمولاً طی چند هفته ایجاد می‌شود و با گذشت زمان بدتر می‌شود.
نشانه‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- رنگ پریدگی
- احساس خستگی یا ضعف
- تنگی نفس
- عفونت‌های مکرر
- کبودی یا خونریزی غیر معمول و مکرر، مانند خونریزی لثه یا خونریزی بینی
- کاهش وزن بدون دلیل
اگر شما یا فرزندتان علائم احتمالی AML را دارید با پزشک عمومی صحبت کنید.
چنانچه پزشک عمومی شما فکر می‌کند که ممکن است سرطان خون داشته باشید، آزمایش خون را برای بررسی سلول‌های خونی ترتیب می‌دهد.
اگر آزمایش‌ها نشان دهد مشکلی وجود دارد، فوراً برای آزمایش‌ها و درمان بیشتر به یک متخصص در درمان بیماری‌های خونی (هماتولوژیست) مراجعه کنید.
چه چیزی باعث AML می‌شود؟
دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث AML می‌شود و در بیشتر موارد، هیچ علت قابل شناسایی وجود ندارد.
اما برخی موارد می‌تواند خطر ابتلا به AML را افزایش دهد، از جمله:
شیمی درمانی یا رادیوتراپی
قرار گرفتن در معرض سطوح بسیار بالایی از اشعه (از جمله درمان رادیوتراپی)
استعمال سیگار و قرار گرفتن در معرض بنزن، یک ماده شیمیایی مورد استفاده در تولید است که در دود سیگار نیز یافت می‌شود.
داشتن یک اختلال خونی یا برخی از شرایط ژنتیکی، مانند سندرم داون
لوسمی میلوئیدی حاد چه کسانی را تحت تاثیر قرار دهد؟
لوسمی میلوئیدی حاد نوع نادری از سرطان است که هر ساله حدود 3100 نفر در بریتانیا به آن مبتلا می‌شوند. خطر ابتلا به AML با افزایش سن افزایش می‌یابد. بیشتر در افراد بالای 75 سال مشاهده می‌شود.
نحوه درمان لوسمی میلوئیدی حاد AML
درمان AML باید در اسرع وقت آغاز شود، زیرا می‌تواند به سرعت ایجاد شود.
شیمی درمانی، درمان اصلی AML است که برای مرگ سلول‌های سرطان خون تا حد امکان در بدن شما و کاهش خطر عود بیماری استفاده می‌شود.
در برخی موارد ممکن است به شیمی درمانی و پرتودرمانی شدید همراه با پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی نیاز باشد.
علائم لوسمی حاد میلوئیدی (AML) معمولاً در طی چند هفته ایجاد می‌شوند و با افزایش تعداد گلبول‌های سفید نابالغ، شدیدتر می‌شوند.
عوامل خطر
مشخص نیست چه چیزی باعث جهش ژنتیکی در لوسمی میلوئیدی حاد می‌شود، اگرچه تعدادی از موارد مختلف می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
قرارگیری در معرض تشعشع
قرار گرفتن در معرض سطح قابل توجهی از تابش می‌تواند شانس شما را برای ابتلا به AML افزایش دهد، اگرچه این معمولاً مستلزم قرار گرفتن در معرض سطوح بسیار بالا است.
اما برخی از افرادی که رادیوتراپی را به عنوان بخشی از درمان سرطان انجام دادند، ممکن است شانس بیشتری برای ابتلا به AML داشته باشند.
بنزن و استعمال سیگار
قرار گرفتن در معرض ماده شیمیایی بنزن یک عامل خطر شناخته شده برای AML در بزرگسالان است.
بنزن در بنزین یافت می‌شود و در صنعت لاستیک نیز استفاده می‌شود، اگرچه کنترل‌های دقیقی برای محافظت از افراد در برابر این مواد در طولانی مدت وجود دارد.
بنزن همچنین در دود سیگار یافت می‌شود که می‌تواند توضیح دهد که چرا افرادی که سیگار می‌کشند خطر ابتلا به AML افزایش می‌یابد.
درمان سرطان زودرس
درمان با رادیوتراپی و داروهای شیمی درمانی خاص برای سرطان زودرس و نامرتبط می‌تواند خطر ابتلا به لوسمی میلوئیدی حاد را سال‌ها بعد افزایش دهد.
اختلالات خونی
افراد مبتلا به برخی اختلالات خونی، مانند میلودیسپلازی، میلوفیبروز یا پلی سیتمی ورا، در معرض افزایش خطر ابتلا به AML هستند.
اختلالات ژنتیکی
افراد مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی خاص، از جمله سندرم داون و کم خونی فانکونی، خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش می‌دهند.
در مراحل اولیه تشخیص لوسمی میلوئید حاد (AML)، پزشک عمومی شما علائم فیزیکی این بیماری را بررسی می‌کند و دستور انجام آزمایش خون را می‌دهد.
تعداد زیاد گلبول‌های سفید غیرطبیعی یا شمارش بسیار کم خون در نمونه آزمایش می‌تواند نشان‌دهنده لوسمی باشد. در این صورت، باید فوراً به یک متخصص در درمان بیماری‌های خونی (هماتولوژیست) مراجعه کنید.
یک متخصص خون ممکن است آزمایشات بیشتری را انجام دهد.
بیوپسی مغز استخوان
برای تایید تشخیص AML، نمونه کوچکی از مغز استخوان شما برای بررسی زیر میکروسکوپ آزمایش می‌شود. این روش به عنوان بیوپسی مغز استخوان شناخته می‌شود.
قبل از استفاده از یک سوزن نازک برای برداشتن نمونه‌ای از مغز استخوان مایع، پزشک یا پرستار ناحیه‌ای از پوست در پشت استخوان لگن را بی‌حس می‌کند.
در برخی موارد، آنها مقداری مغز استخوان مایع و یک قطعه نازک از مغز استخوان را با هم جدا می‌کنند.
در حین انجام عمل هیچ دردی احساس نخواهید کرد، اما ممکن است هنگام نمونه برداری احساس ناراحتی کنید.
همچنین ممکن است تا چند روز پس از آن کبودی و ناراحتی داشته باشید.
این روش حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.
نمونه مغز استخوان از نظر سلول‌های سرطانی بررسی می‌شود. در صورت وجود سلول‌های سرطانی، بیوپسی می‌تواند برای تعیین نوع لوسمی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
تست‌های بیشتر
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پیشرفت و وسعت AML می‌توان از آزمایشات دیگری استفاده کرد. آنها همچنین می‌توانند به تصمیم‌گیری در مورد نحوه درمان کمک کنند.
آزمایش ژنتیک
آزمایشات ژنتیکی را می‌توان بر روی نمونه‌های خون و مغز استخوان انجام داد تا مشخص شود که چه نوع لوسمی میلوئیدی حاد دارید. این می‌تواند به پزشکان در تصمیم‌گیری در مورد مناسب‌ترین درمان کمک کند.
اشعه ایکس قفسه سینه
اگر مبتلا به لوسمی میلوئیدی حاد هستید، ممکن است از اشعه ایکس قفسه سینه برای بررسی سلامت قلب و ریه‌ها استفاده شود.
این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا قبل از تصمیم‌گیری در مورد مناسب‌ترین درمان برای شما، سلامت عمومی شما را ارزیابی کنند.
پونکسیون کمری
در شرایط نادر و خطرناکی که تصور می‌شود که لوسمی میلوئیدی حاد به سیستم عصبی شما سرایت کند، ممکن است سوراخ کمری انجام شود.
در این روش، از یک سوزن برای استخراج نمونه‌ای از مایعی که ستون فقرات شما را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند (مایع مغزی نخاعی) استفاده می‌شود تا بتوان آن را برای سلول‌های سرطانی بررسی کرد.
اگر سلول‌های سرطانی در سیستم عصبی شما یافت شوند، ممکن است بر درمان شما تأثیر بگذارد.
درک تشخیص شما از لوسمی میلوئیدی حاد
تشخیص AML می‌تواند دشوار باشد، زیرا این بیماری معمولاً به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و درمان باید به سرعت شروع شود.
این می‌تواند ناراحت کننده و گیج کننده باشد. اما فهمیدن اینکه چه نوع لوسمی دارید، به چه درمانی نیاز دارید و چگونه درمان روی شما تأثیر می‌گذارد، می‌تواند به شما کمک کند بهتر با آن کنار بیایید و احساس کنترل بیشتری کنید.
لوسمی میلوئید حاد (AML) یک سرطان تهاجمی است که به سرعت رشد می‌کند، بنابراین درمان معمولاٌ چند روز پس از تایید تشخیص آغاز می‌شود.
از آنجایی که AML یک بیماری پیچیده است، معمولاً توسط گروهی از متخصصان مختلف که با هم کار می‌کنند درمان می‌شود که یک تیم چند رشته‌ای (MDT) نام دارند.
برنامه درمانی لوسمی میلوئیدی حاد:
درمان AML اغلب در 2 مرحله انجام می‌شود:
القاء – این مرحله اول درمان با هدف از بین بردن هر چه بیشتر سلول‌های سرطان خون در خون و مغز استخوان شما و درمان علائمی که ممکن است داشته باشید انجام می‌شود.
تثبیت – هدف این مرحله جلوگیری از بازگشت سرطان با مرگ سلول‌های سرطان خون باقی مانده در بدن شما است.
مرحله القایی درمان همیشه موفقیت آمیز نیست و گاهی لازم است قبل از شروع تثبیت تکرار شود.
اگر تصور می‌شود که خطر ابتلا به عوارض ناشی از درمان AML را دارید (به عنوان مثال، اگر بالای 75 سال دارید یا بیماری زمینه‌ای دیگری دارید)، ممکن است شیمی‌درمانی با شدت کمتری انجام شود.
پزشکان شما را به دقت زیر نظر خواهند گرفت و در صورت نیاز درمان‌های دیگری را پیشنهاد خواهند کرد.
القاء
درمان اولیه‌ای که برای لوسمی میلوئیدی حاد دارید تا حد زیادی به این بستگی دارد که آیا شما به اندازه کافی برای شیمی درمانی شدید آمادگی دارید یا اینکه درمان با دوز کمتر توصیه می‌شود.
شیمی درمانی فشرده
اگر بتوانید شیمی‌درمانی القایی فشرده داشته باشید، داروی شیمی درمانی با دوز بالا برای مرگ سلول‌های سرطانی خون و مغز استخوان، معمولاً ترکیبی از 2 یا چند داروی شیمی درمانی به شما تجویز می‌شود.
درمان در بیمارستان یا در یک مرکز تخصصی انجام خواهد شد، زیرا شما به نظارت پزشکی و پرستاری بسیار دقیق نیاز دارید.
ممکن است بتوانید بین دوره‌های درمان به خانه بروید.
شما به طور منظم تزریق خون خواهید داشت زیرا خون شما حاوی سلول‌های خونی سالم کافی نیست.
شما همچنین در برابر عفونت آسیب پذیر خواهید بود، بنابراین مهم است که در یک محیط تمیز و با ثبات باشید که در آن سلامت شما به دقت کنترل شود و هر عفونتی که دارید به سرعت درمان شود. همچنین ممکن است برای کمک به پیشگیری از عفونت، آنتی بیوتیک برای شما تجویز شود.
برای درمان فشرده، داروهای شیمی درمانی به یک لوله نازک تزریق می‌شود که یا در رگ خونی نزدیک قلب یا بازوی شما قرار می‌گیرد.
عوارض جانبی شیمی درمانی فشرده برای AML شایع است:
آنها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- احساس تهوع
- کبودی یا خونریزی
- اسهال
- عدم اشتها
- زخم دهان (موکوزیت)
- خستگی
- بثورات پوستی
- ریزش مو
- ناباروری – ممکن است موقت یا دائمی باشد.
اکثر عوارض جانبی باید پس از پایان درمان برطرف شوند. اگر عوارض جانبی به خصوص دردسرساز شد، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا داروهایی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند تا با برخی عوارض جانبی بهتر مقابله کنید.
شیمی درمانی غیر فشرده
اگر پزشکان شما فکر می‌کنند که شما به اندازه کافی تناسب اندام برای مقاومت در برابر اثرات شیمی درمانی شدید ندارید، ممکن است درمان غیر فشرده را توصیه کنند.
این شامل استفاده از یک نوع شیمی درمانی جایگزین برای درمان فشرده استاندارد است.
داروهای مورد استفاده در طی شیمی درمانی غیر فشرده ممکن است از طریق قطره چکان به داخل ورید، از طریق دهان یا تزریق زیر پوست داده شوند و اغلب می‌توانند به صورت سرپایی تجویز شوند.
سایر داروها
اگر به نوع AML معروف به لوسمی پرومیلوسیتیک حاد مبتلا هستید، معمولاً داروهای دیگری و همچنین شیمی درمانی به شما تجویز می‌شود.
2 دارویی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
رتینوئیک اسید تمام قهوه‌ای مایل به زرد (ATRA) – معمولاً در طول و بعد از شیمی درمانی القایی تجویز می‌شود، گلبول‌های سفید نابالغ را به سلول‌های بالغ سالم تبدیل می‌کند و می‌تواند علائم را به سرعت کاهش دهد.
تری اکسید آرسنیک – معمولاً در صورت بازگشت AML تجویز می‌شود، به مرگ سلول‌های سرطان خون سرعت می‌بخشد و سلول‌های خون نابالغ را به سلول‌های بالغ سالم تبدیل می‌کند.
عوارض جانبی ATRA می‌تواند شامل سردرد، حالت تهوع، درد استخوان و خشکی دهان (تشنگی بیش از حد)، پوست و چشم باشد.
اگر بعد از شیمی درمانی القایی AML باقی نماند، مرحله بعدی درمان تثبیت است.
این اغلب شامل مصرف منظم داروهای شیمی درمانی است که ممکن است به صورت تزریق یا قرص تجویز شود.
مرحله تثبیت درمان چند ماه طول می کشد.
سایر درمان‌های لوسمی میلوئیدی حاد
رادیوتراپی
پرتودرمانی شامل استفاده از دوزهای بالای اشعه قابل کنترل برای مرگ سلول‌های سرطانی است.
بدن را برای پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی آماده کنید.
موارد پیشرفته‌ای را که به سیستم عصبی یا مغز سرایت کرده‌اند، درمان کنید، اگرچه این غیر معمول است.
عوارض جانبی رادیوتراپی می‌تواند شامل ریزش مو، حالت تهوع و خستگی باشد.
بیشتر عوارض جانبی پس از اتمام دوره رادیوتراپی شما باید برطرف شود.
پیوند مغز استخوان و سلول‌های بنیادی
اگر درمان موثر نبود یا احتمال بازگشت سرطان خون شما زیاد بود، ممکن است پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی به شما پیشنهاد شود.
قبل از انجام پیوند، فردی که پیوند را دریافت می‌کند، به کموت با دوز بالا نیاز دارد.
سلول‌های بنیادی از طریق یک لوله به یک رگ خونی (یک قطره) به روشی مشابه داروهای شیمی درمانی داده می‌شود.
شما باید چند هفته پس از پیوند در بیمارستان بمانید، معمولاً در یک اتاق به تنهایی، زیرا احتمال ابتلای شما به عفونت زیاد است.
دوستان و خانواده شما باید بتوانند با شما ملاقات کنند، اما آنها باید لباس محافظ بپوشند.
بهترین کاندید برای اهدا، معمولاً یک برادر یا خواهر با همان نوع بافت است.
داروهای هدفمند
اگر انواع خاصی از لوسمی میلوئیدی حاد را دارید، ممکن است داروهای هدفمند به شما پیشنهاد شود. داروهای هدفمند بر نحوه رشد سلول‌های سرطانی تأثیر می‌گذارند.
برخی از داروهای هدفمند به صورت قرص و برخی دیگر از طریق قطره در رگ شما تزریق می‌شوند.
در صورتی که شیمی درمانی شدید مناسب نباشد، ممکن است به بزرگسالانی که اخیراً مبتلا به AML مشخص شدند، ترکیبی از ونتوکلاکس و سیتارابین با دوز پایین ارائه شود.
متخصص شما می‌تواند با شما صحبت کند که آیا داروهای هدفمند برای شما مناسب است یا خیر.
عوارض بیماری لوسمی میلوئیدی حاد:
اگر لوسمی میلوئیدی حاد (AML) دارید، ممکن است عوارضی را تجربه کنید. اینها می‌توانند توسط خود این بیماری ایجاد شوند، اگرچه می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی درمان نیز رخ دهند.
سیستم ایمنی ضعیف شده
داشتن سیستم ایمنی ضعیف یکی از عوارض شایع AML است.
حتی اگر خون شما با درمان به حالت عادی کار خود بازگردد، بسیاری از داروهایی که برای درمان AML استفاده می‌شوند می‌توانند به طور موقت سیستم ایمنی شما را تضعیف کنند.
این بدان معنی است که شما در برابر ابتلا به عفونت، آسیب پذیرتر هستید و هر عفونتی که در آن ایجاد می‌کنید می‌تواند جدی‌تر از حد معمول باشد.
عوارض ناشی از عفونت در افراد مبتلا به لوسمی میلوئید حاد بسیار شایع است. اما اگر به موقع درمان شود، تقریباً همه عفونت‌ها به درمان مناسب پاسخ می‌دهند.
ممکن است به شما توصیه شود:
برای جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی دوزهای منظم آنتی بیوتیک مصرف کنید.
بهداشت فردی و دندانی را رعایت کنید.
از تماس با هر کسی که عفونت دارد، اجتناب کنید – حتی اگر این نوعی عفونت باشد که قبلاً نسبت به آن مصون بودید، مانند آبله مرغان یا سرخک.
با پزشک عمومی خود مشورت کنید تا مطمئن شوید واکسیناسیون‌ها انجام شده است – نمی‌توانید واکسنی حاوی ویروس‌ها یا باکتری‌های “زنده” مانند واکسن زونا و واکسن MMR (در برابر سرخک، اوریون و سرخجه) تزریق کنید.
هر گونه علائم احتمالی عفونت را فوراً به واحد درمانی خود گزارش دهید. زیرا ممکن است برای جلوگیری از عوارض به درمان فوری نیاز باشد.
علائم عفونت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گلو درد
- درجه حرارت بالا و احساس گرما یا لرز (تب)
- علائم شبیه آنفولانزا، مانند سردرد، درد عضلات و خستگی
- تنگی نفس یا سرفه
- درد هنگام ادرار کردن
- خون ریزی
اگر لوسمی میلوئیدی حاد دارید، ممکن است به دلیل سطوح پایین پلاکت‌ها (سلول‌های لخته ساز) در خون، خونریزی و کبودی راحت‌تری داشته باشید. خونریزی نیز ممکن است بیش از حد باشد.
افراد مبتلا به AML پیشرفته در برابر خونریزی بیش از حد در داخل بدن خود، آسیب‌پذیرتر هستند.
خونریزی شدید ممکن است رخ دهد:
داخل جمجمه (خونریزی داخل جمجمه) – باعث علائمی مانند سردرد شدید، سفتی گردن، استفراغ و گیجی می‌شود.
در داخل ریه‌ها (خونریزی ریوی) – ایجاد علائمی مانند سرفه خونی، مشکلات تنفسی و رنگ پوست مایل به آبی (سیانوز)
در داخل معده (خونریزی گوارشی) – ایجاد علائمی مانند استفراغ خون و دفع مدفوع با رنگ بسیار تیره یا قیر مانند.
همه این نوع خونریزی‌ها باید به عنوان فوریت‌های پزشکی محسوب شوند.
ناباروری
اکثر درمان‌های مورد استفاده برای درمان AML می‌توانند باعث ناباروری شوند. این اغلب موقتی است، اما در برخی موارد می‌تواند دائمی باشد.
افرادی که به ویژه در معرض خطر ناباروری دائمی هستند کسانی هستند که دوزهای بالایی از شیمی درمانی و رادیوتراپی را جهت آمادگی برای پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی دریافت کرده‌اند.
تیم درمان شما می‌تواند در مورد خطر ناباروری در شرایط خاص با شما صحبت کند و قبل از شروع درمان در مورد گزینه‌های باروری صحبت کند.
مطالب مشابه:
