سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر یا IBS باعث علائم ناراحت کننده یا دردناک شکمی می‌شود. یبوست، اسهال، گاز و نفخ، همگی از علائم شایع IBS هستند. این بیماری به دستگاه گوارش شما آسیب نمی‌رساند یا خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی‌دهد. شما اغلب می‌توانید علائم را از طریق داروها، رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی مدیریت کنید.

افراد مبتلا به IBS علائمی از جمله درد شکم و گرفتگی عضلات را تجربه می‌کنند. با این بیماری، ممکن است اسهال مکرر، یبوست یا هر دو را نیز داشته باشید. این بیماری باعث آسیب بافتی در دستگاه گوارش نمی‌شود یا خطر ابتلا به بیماری‌های جدی‌تری مانند سرطان روده بزرگ را افزایش نمی‌دهد. درعوض، این یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است که بیشتر افراد می‌توانند با تغییر برنامه‌های غذایی روزمره، مصرف داروها، آن را کنترل کنند.

انواع سندرم روده تحریک پذیر چیست؟

محققان IBS را بر اساس نحوه ظاهر مدفوع شما در روزهایی که علائم تشدید می‌شود، مشخص می‌کنند. اکثر افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر در برخی روزها حرکات روده طبیعی و در برخی روزها غیر طبیعی هستند. روزهای غیر طبیعی نوع IBS شما را مشخص می‌کند.

IBS با یبوست (IBS-C): بیشتر مدفوع سفت و توده ای است.

سندرم روده تحریک پذیر همراه با اسهال (IBS-D): بیشتر مدفوع اسهالی است.

IBS با عادات روده مختلط (IBS-M): مدفوع هم سخت و توده ای است و هم اسهالی.

تفاوت ها مهم هستند. درمان‌های خاص فقط برای انواع خاصی از IBS کار می کنند.

علائم و نشانه‌های سندرم روده تحریک پذیر:

• درد یا گرفتگی شکم که معمولاً مربوط به مدفوع است.
• گاز اضافی و نفخ.
• اسهال، یبوست
• مخاط در مدفوع
• احساس تخلیه نشدن روده

برخی علائم ممکن است نشان‌دهنده مشکل جدی‌تری باشد. اگر علائم رایج IBS زیر را دارید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید:

• تب
• خونریزی از رکتوم
• کاهش وزن بی دلیل
• اسهال آنقدر شدید است که شما را در شب بیدار می کند
• درد شدید شکم (مخصوصاً وقتی که مدفوع یا گاز دفع می کنید بهبود نمی‌یابد)

چه چیزی باعث سندرم روده تحریک پذیر می‌شود؟

محققان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث IBS می‌شود، اما آن را به عنوان یک اختلال عصبی گوارشی (GI) طبقه‌بندی می‌کنند. این شرایط که اختلالات تعامل روده و مغز نیز نامیده می‌شود، با مشکلاتی در نحوه هماهنگی روده و مغز برای کمک به عملکرد دستگاه گوارش شما مرتبط است.

چالش‌های ارتباطی بین مغز و روده:

اختلال حرکت: ممکن است در نحوه انقباض عضلات گوارشی و حرکت غذا از طریق دستگاه گوارش مشکل داشته باشید. عضله کولون (روده بزرگ) در افراد مبتلا به IBS تمایل بیشتری به انقباض دارد. این انقباضات باعث گرفتگی و درد می شود.

حساسیت احشایی: ممکن است اعصاب فوق حساسی در دستگاه گوارش خود داشته باشید. افراد مبتلا به IBS نسبت به افراد بدون IBS تحمل درد کمتری دارند. دستگاه گوارش شما ممکن است در این شرایط به درد یا ناراحتی شکم، فوق العاده حساس باشد.

سایر علل بالقوه IBS عبارتند از:

• باکتری‌های روده
• عفونت‌های شدید
• عدم تحمل غذایی
• استرس دوران کودکی

تحریک سندرم روده تحریک پذیر

اگر مبتلا به IBS هستید، ممکن است متوجه شده باشید که برخی موارد باعث ایجاد علائم می‌شوند. یک محرک به خودی خود باعث ایجاد این بیماری نمی‌شود، اما می‌تواند باعث تشدید علائم شود.

محرک‌های رایج عبارتند از:

• پریودها
• برخی غذاها
• استرس

عوامل خطر

IBS اغلب در نوجوانی تا اوایل دهه 40 رخ می‌دهد. احتمال تشخیص IBS در افرادی که در بدو تولد به آنها زن اختصاص داده شده است (AFAB) تا دو برابر بیشتر است. سایر عوامل خطر عبارتند از:

• عدم تحمل برخی غذاها
• عفونت شدید دستگاه گوارش
• تشخیص اضطراب، افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

بسیاری از افراد مبتلا به IBS، سایر شرایط درد مزمن را نیز دارند. شرایط مرتبط با افزایش خطر IBS عبارتند از:

• فیبرومیالژیا
• سندرم خستگی مزمن
• درد مزمن لگن

چگونه سندرم روده تحریک پذیر مشخص می‌شود؟

اولین قدم در تشخیص IBS یک تاریخچه پزشکی دقیق است. پزشک شما در مورد علائم شما سوال خواهد کرد.

• آیا درد مربوط به اجابت مزاج دارید؟
• آیا متوجه تغییری در دفعات دفع مدفوع می شوید؟
• آیا تغییری در ظاهر مدفوع شما ایجاد شده است؟
• هر چند وقت یکبار علائم دارید؟
• علائم شما از چه زمانی شروع شد؟
• چه داروهایی مصرف می کنید؟
• آیا اخیراً بیمار بودید یا رویداد استرس زا در زندگی خود داشتید؟

بسته به علائم شما، ممکن است برای تایید تشخیص، به آزمایش‌های دیگری نیاز داشته باشید. هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص IBS وجود ندارد. در عوض، پزشک شما تشخیص می‌دهد که آیا IBS دارید یا خیر:

تست‌های آزمایشگاهی

آزمایش خون: برای بررسی وضعیت بیماری گوارشی یا شرایط دیگری که ممکن است علائم شما را ایجاد کند.

آزمایش مدفوع: برای بررسی عفونت یا علائم التهاب در روده شما ناشی از یک بیماری گوارشی.

تست تنفس هیدروژن: برای بررسی اینکه آیا رشد بیش از حد باکتری در روده خود (SIBO) دارید یا عدم تحمل غذایی دارید.

تست‌های تصویربرداری

ممکن است برای رد شرایطی که شامل التهاب یا رشد غیرطبیعی در دستگاه گوارش شما باشد، به روش‌های تصویربرداری نیاز داشته باشید.

کولونوسکوپی: می‌تواند به ارائه‌دهنده شما کمک کند تا تشخیص دهد که آیا شما اختلالات روده خاصی دارید که ممکن است باعث علائم شما شود، از جمله پولیپ، IBD و تومورهای سرطانی. برای این روش، پزشک لوله‌ای را وارد می‌کند که به آنها اجازه می‌دهد کل کولون شما را مشاهده کنند.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر: مشابه کولونوسکوپی است، به جز اینکه پزشک لوله‌ای را وارد می‌کند که به آن‌ها اجازه می‌دهد فقط پوشش رکتوم و قسمت پایین کولون شما را مشاهده کنند.

آندوسکوپی فوقانی: می‌تواند به پزشک شما در تشخیص بیماری سلیاک یا سایر بیماری‌های دستگاه گوارش کمک کند. در این روش پزشک لوله ‌ای را وارد که داخل مری (لوله غذا)، معده و اولین قسمت روده کوچک شما (اثنی‌عشر) را نمایش داده شود.

درمان سندرم روده تحریک پذیر

هیچ درمان خاصی برای همه یکسان نیست، اما اکثر افراد مبتلا به IBS می‌توانند یک برنامه درمانی مناسب برای این بیماری داشته باشند. گزینه‌های درمانی معمولی شامل تغییر رژیم غذایی است و داروها نیز می‌توانند کمک کننده باشند.

بسیاری از این درمان‌ها برای اثربخشی به زمان نیاز دارند. این درمان‌ها می‌توانند به علائم شما کمک کنند، اما علائم شما ممکن است به طور کامل از بین نرود.

تغییر وعده‌های غذایی

یک متخصص تغذیه می‌تواند به شما در انتخاب غذاها و اصلاح عادات غذایی/نوشیدنی برای جلوگیری از تشدید علائم کمک کند. آنها ممکن است به شما توصیه کنند:

• فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهید.
• محصولات لبنی مانند پنیر و شیر را محدود کنید.
• غذاهایی که باعث ایجاد گاز در شما می شوند را محدود کنید.
• از گلوتن اجتناب کنید.
• رژیم غذایی کم FODMAP را امتحان کنید.
• مقدار زیادی آب مصرف کنید.

فعالیت‌های روزانه داشته باشید:

• به طور منظم ورزش کنید.
• تکنیک‌های تمدد اعصاب را امتحان کنید.
• به اندازه کافی بخوابید.
• استرس و اضطراب خود را کنترل کنید.
• درمان شناختی رفتاری  (CBT)
• هیپنوتیزم درمانی
• بیوفیدبک

داروها

پزشک شما ممکن است داروهایی را برای تسکین علائم تجویز کند، از جمله:

داروهای ضد افسردگی (اگر افسردگی و اضطراب همراه با درد شدید شکمی دارید). این داروها شامل داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs) و مهارکننده‌های سروتونین (SSRIs) هستند.

داروهایی برای کاهش یبوست (از جمله مکمل‌های فیبر و ملین).

داروهای ضد اسهال

داروهایی برای کمک به اسپاسم روده

تحقیقات در مورد اثربخشی آنها ادامه دارد، پزشک شما ممکن است پروبیوتیک‌ها را توصیه کند. این “باکتری‌های خوب” ممکن است به تسکین علائم IBS کمک کنند.

داروهایی که به طور خاص برای درمان IBS استفاده می‌شوند عبارتند از:

• دی سیکلومین
• هیوسیامین
• لوبیپروستون
• لیناکلوتید
• پلکاناتید
• ریفاکسیمین

آیا می توانم از ابتلا به IBS جلوگیری کنم؟

از آنجایی که هیچ دلیل شناخته شده‌ای برای IBS وجود ندارد، نمی‌توانید از آن پیشگیری یا اجتناب کنید. اگر مبتلا به IBS هستید، می‌توانید با اجتناب از محرک‌ها از تشدید علائم جلوگیری کنید.

آیا داشتن سندرم روده تحریک پذیر خطر ابتلا به مشکلات جدی گوارشی را در من افزایش می‌دهد؟

خیر،IBS  شما را در معرض خطر بالاتر ابتلا به بیماری‌هایی مانند کولیت، بیماری کرون یا سرطان روده بزرگ قرار نمی‌دهد.

نتیجه گیری

علائم IBS، مانند درد معده، اسهال، یبوست و گاز معده، ناراحت کننده هستند و می توانند در زندگی شما اختلال ایجاد کنند. اما سندرم روده تحریک پذیر قابل کنترل است. شما می‌توانید با تغییر آنچه می‌خورید و تنظیم عادات روزانه خود برای کنترل بهتر محرک‌ها، علائم را بهبود بخشید. اگر علائم معده دارید که از بین نمی‌روند، با پزشک خود صحبت کنید. با هم، می‌توانید به یک جمع‌بندی کلی از نحوه کنترل بیماری خود برسید.

 

مطالب مشابه:

بیماری‌های مغزی

داروهای طبیعی برای سلامت روده