آنتی بیوتیک‌ها
آنتی بیوتیک‌ها برای درمان یا پیشگیری از برخی عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند. آنها با از بین بردن باکتری‌ها یا جلوگیری از گسترش آنها عمل می‌کنند. بسیاری از عفونت‌های باکتریایی خفیف به خودی خود بدون استفاده از آنتی بیوتیک بهبود می‌یابند.
آنتی بیوتیک‌ها برای عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا و بیشتر سرفه‌ها موثر نیستند.
آنتی بیوتیک‌ها به طور معمول برای درمان موارد زیر استفاده نمی‌شوند:
- عفونت‌های قفسه سینه
- عفونت گوش در کودکان
- گلو درد
در مورد آنتی بیوتیک‌ها، توصیه‌های پزشک خود را در مورد نیاز یا عدم نیاز به آنتی بیوتیک‌ها در نظر بگیرید. مقاومت آنتی بیوتیکی مشکل بزرگی است – مصرف آنتی بیوتیک در زمانی که به آنها نیاز ندارید می‌تواند به این معنی باشد که برای شما کارساز نخواهد بود.
چه زمانی آنتی بیوتیک مورد نیاز است:
آنتی بیوتیک‌ها ممکن است برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده شوند که:
بعید است بدون آنتی بیوتیک از بین برود.
پاکسازی بدون درمان ممکن است خیلی طول بکشد.
خطر عوارض جدی تری را به همراه دارد.
می تواند دیگران را مبتلا کند.
ممکن است پس از شروع دوره آنتی بیوتیک همچنان بیماری شما مسری باشد. بسته به عفونت و نحوه درمان آن، بین 48 ساعت تا 14 روز طول می‌کشد تا عفونت متوقف شود. به همین دلیل از پزشک عمومی یا داروساز خود راهنمایی بخواهید.
به افرادی که در معرض خطر عفونت قرار دارند نیز ممکن است به عنوان یک اقدام احتیاطی آنتی بیوتیک تجویز شود که به عنوان پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی شناخته می‌شود.
نحوه مصرف آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک‌ها را طبق دستورالعمل روی بسته یا بروشور اطلاعاتی بیمار همراه با دارو یا طبق دستور پزشک عمومی یا داروساز مصرف کنید.
انواع آنتی بیوتیک‌ها
قرص‌ها، کپسول‌ها یا مایعاتی که می‌نوشید – اینها می‌توانند برای درمان اکثر عفونت‌های خفیف تا متوسط در بدن استفاده شوند.
کرم ها، لوسیون‌ها، اسپری‌ها و قطره‌ها – اغلب برای درمان عفونت‌های پوستی و عفونت‌های چشم یا گوش استفاده می‌شود.
تزریق – اینها را می‌توان به صورت تزریقی یا از طریق سرم تزریق کرد و برای عفونت‌های جدی‌تر استفاده می‌شود.
فراموشی یک دوز آنتی بیوتیک
اگر فراموش کردید که یک دوز از آنتی بیوتیک‌های خود را مصرف کنید، بروشور اطلاعات بیمار را که همراه داروی شما ارائه شده است را بررسی کنید تا بدانید چه کاری باید انجام دهید. اگر مطمئن نیستید، با یک داروساز یا پزشک عمومی صحبت کنید.
در بیشتر موارد، می‌توانید به محض یادآوری دوزی را که فراموش کرده‌اید مصرف کنید و سپس به طور معمول به مصرف دوره آنتی‌بیوتیک خود ادامه دهید.
اما اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها کنید و برنامه دوز منظم خود را ادامه دهید. برای جبران نوبت فراموش شده دوز اضافی مصرف نکنید.
مصرف تصادفی دوز اضافی
اگر 2 دوز را نزدیکتر از مقدار توصیه شده به هم مصرف کنید، خطر عوارض جانبی افزایش می‌یابد.
مصرف تصادفی یک دوز اضافی از آنتی بیوتیک، بعید است که آسیب جدی به شما وارد کند.
اما احتمال ابتلا به عوارض جانبی مانند درد در معده، اسهال و احساس تهوع را افزایش می‌دهد.
عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها
مانند هر دارویی، آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. بیشتر آنتی بیوتیک‌ها اگر به درستی استفاده شوند مشکلی ایجاد نمی‌کنند و عوارض جانبی جدی، نادر است.
عوارض جانبی رایج عبارتند از:
تهوع و استفراغ
نفخ و سوء هاضمه
اسهال
برخی از افراد ممکن است واکنش آلرژیک به آنتی بیوتیک‌ها، به ویژه پنی سیلین و نوع دیگری از آنتی بیوتیک‌ها به نام سفالوسپورین‌ها داشته باشند.
در موارد بسیار نادر، این می‌تواند منجر به یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) شود که یک اورژانس پزشکی است.
در این صورت شما دچار بثورات پوستی می‌شوید که ممکن است شامل خارش، قرمزی، متورم، تاول یا لایه برداری پوست باشد.
شما خس خس می کنید.
در قفسه سینه یا گلو دچار گرفتگی می شوید.
در تنفس یا صحبت کردن مشکل دارید.
دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلوی شما شروع به تورم می کند.
ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی داشته باشید و نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشید.
ملاحظات و تعاملات
برخی از آنتی بیوتیک‌ها برای افرادی که مشکلات پزشکی خاصی دارند یا زنان باردار یا شیرده مناسب نیستند.
اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید به پزشک خود بگویید تا بتوانند مناسب‌ترین آنتی بیوتیک را برای شما تجویز کنند.
فقط آنتی بیوتیک‌هایی را که برای شما تجویز شدند مصرف کنید.
برخی از آنتی بیوتیک‌ها ممکن است با داروهای دیگر مانند قرص‌های ضد بارداری و الکل تداخل داشته باشند.
انواع آنتی بیوتیک‌ها
صدها نوع مختلف آنتی بیوتیک وجود دارد، اما بیشتر آنها را می‌توان به 6 گروه طبقه‌بندی کرد.
- پنی سیلین‌ها (مانند پنی سیلین، آموکسی سیلین، کو-آموکسی کلاو، فلوکلوکساسیلین و فنوکسی متیل پنی سیلین)، به طور گسترده برای درمان انواع عفونت‌ها، از جمله عفونت‌های پوست، عفونت قفسه سینه و عفونت‌های دستگاه ادراری استفاده می‌شود.
- سفالوسپورین‌ها (مانند سفالکسین)، قبلاً برای درمان طیف گسترده‌ای از عفونت‌ها بوده، اما برخی از آنها برای درمان عفونت‌های جدی‌تر مانند سپسیس و مننژیت نیز موثر هستند.
- آمینوگلیکوزیدها (مانند جنتامایسین و توبرامایسین)، معمولاً فقط در بیمارستان برای درمان بیماری‌های بسیار جدی مانند سپسیس استفاده می‌شوند، زیرا می‌توانند عوارض جانبی جدی از جمله کاهش شنوایی و آسیب کلیوی ایجاد کنند. آنها معمولاً به صورت تزریقی تجویز می‌شوند، اما ممکن است به صورت قطره برای برخی از عفونت‌های گوش یا چشم تجویز شوندو
- تتراسایکلین‌ها (مانند تتراسایکلین، داکسی سایکلین و لایم سایکلین) – می‌توانند برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌ها استفاده شوند، اما معمولاً برای درمان آکنه و بیماری پوستی به نام روزاسه استفاده می‌شوند.
- ماکرولیدها (مانند آزیترومایسین، اریترومایسین و کلاریترومایسین)، می‌توانند به ویژه برای درمان عفونت‌های ریه و قفسه سینه، یا به عنوان جایگزینی برای افراد مبتلا به آلرژی به پنی سیلین، یا برای درمان گونه‌های باکتریایی مقاوم به پنی سیلین مفید باشند.
- فلوروکینولون‌ها (مانند سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین)، آنتی بیوتیک‌ها طیف وسیعی هستند که زمانی برای درمان عفونت‌ها، به ویژه عفونت‌های تنفسی و مجاری ادراری استفاده می‌شدند. این آنتی بیوتیک‌ها به دلیل خطر عوارض جانبی جدی دیگر به طور معمول استفاده نمی‌شوند.
- سایر آنتی بیوتیک‌ها عبارتند از: کلرامفنیکل (مورد استفاده برای عفونت‌های چشم و گوش)، اسید فوزیدیک (مورد استفاده برای عفونت‌های پوست و چشم) و نیتروفورانتوئین و تری متوپریم (مورد استفاده برای عفونت‌های دستگاه ادراری).
آنتی بیوتیک‌ها برای درمان یا پیشگیری از برخی از انواع عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند. آنها در برابر عفونت‌های ویروسی، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا موثر نیستند.
آنتی بیوتیک‌هایی که برای درمان مشکلات سلامتی تجویز می‌شوند:
این عوامل عبارتند از: آکنه، که جدی نیستند، اما اگر به موقع درمان نشوند، می‌توانند به افراد دیگر سرایت کنند – مانند عفونت پوستی زرد زخم یا عفونت مقاربتی کلامیدیا.
عفونت کلیه، که خطر عوارض جدی‌تری مانند سلولیت یا ذات‌الریه را به همراه دارد.
افرادی که در معرض خطر عفونت‌های باکتریایی هستند:
آنتی بیوتیک‌ها همچنین ممکن است برای افرادی که در برابر اثرات مضر عفونت آسیب پذیرتر هستند توصیه شود. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
افراد بالای 75 سال
نوزادان کمتر از 72 ساعت که عفونت باکتریایی دارند یا خطر ابتلا به آن بالاتر از حد متوسط است.
افراد مبتلا به نارسایی قلبی
افرادی که برای دیابت مجبور به مصرف انسولین هستند.
افراد با سیستم ایمنی ضعیف
آنتی بیوتیک برای جلوگیری از عفونت
آنتی بیوتیک‌ها گاهی اوقات به عنوان یک اقدام احتیاطی برای پیشگیری و نه درمان عفونت، تجویز می‌شوند. این پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی نام دارد. مواردی که آنتی بیوتیک‌ها به عنوان یک درمان پیشگیرانه تجویز می‌شوند عبارتند از:
- اگر در حال انجام عمل جراحی هستید.
- پس از گزش یا زخمی که ممکن است عفونی شود.
- اگر مشکل سلامتی دارید، به این معنی است که در معرض خطر بیشتری برای عفونت هستید، مثلاً اگر طحال خود را برداشتید یا در حال انجام شیمی درمانی هستید.
اگر در حال انجام عمل هستید:
در صورت انجام نوعی جراحی که خطر عفونت بالایی دارد، معمولاً آنتی بیوتیک‌ها توصیه می‌شود.
به عنوان مثال:
برخی از انواع جراحی چشم – مانند جراحی آب مروارید یا جراحی گلوکوم
جراحی تعویض مفصل
عمل جراحی بزرگ کردن سینه
جراحی ضربان ساز
جراحی برای برداشتن کیسه صفرا
عمل جراحی برای برداشتن آپاندیس
تیم جراحی شما می‌تواند به شما بگوید که آیا به آنتی بیوتیک نیاز دارید یا خیر.
نیش یا زخم
آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است برای زخم‌هایی که احتمال عفونت آن بالاست توصیه شود – مثلاً این می‌تواند نیش حیوان یا زخمی باشد که با خاک یا مدفوع تماس پیدا کرده است.
شرایط پزشکی
برخی از افراد به ویژه در برابر عفونت آسیب‌پذیر هستند و آنتی بیوتیک‌ها را ضروری می کنند. آنها عبارتند از:
افرادی که طحال خود را برداشتند.
افرادی که برای سرطان شیمی درمانی می‌کنند.
افراد مبتلا به کم خونی سلول داسی شکل
در برخی موارد، آنتی‌بیوتیک‌ها برای افرادی تجویز می‌شود که عفونتی دارند که مدام عود می‌کند یا باعث ناراحتی یا افزایش خطر عوارض می‌شود، مانند:
سلولیت
عفونت‌های دستگاه ادراری
تب خال ناحیه تناسلی
تب روماتیسمی
آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی مانند اسهال و تهوع داشته باشند.
این عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و پس از اتمام دوره درمان باید از بین بروند.
واکنش‌های آلرژیک آنتی بیوتیکی
به ندرت، برخی از افراد ممکن است واکنش آلرژیک به آنتی بیوتیک‌ها، به ویژه پنی سیلین و سفالوسپورین‌ها داشته باشند.
در بیشتر موارد، واکنش آلرژیک خفیف تا متوسط است و می‌تواند به شکل‌های زیر باشد:
بثورات پوستی برجسته و خارش دار (کهیر)
سرفه
خس خس سینه
سفتی گلو، که می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شود.
این واکنش‌های آلرژیک خفیف تا متوسط را معمولاً می‌توان با مصرف آنتی هیستامین‌ها با موفقیت درمان کرد.
در موارد نادر، یک آنتی بیوتیک می‌تواند یک واکنش آلرژیک شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی به نام آنافیلاکسی ایجاد کند.
تتراسایکلین‌ها و حساسیت به نور
تتراسایکلین‌ها می‌توانند پوست شما را به نور خورشید و منابع مصنوعی نور مانند لامپ‌های آفتابی و تخت‌های آفتاب حساس کنند.
هنگام مصرف این داروها از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور شدید خودداری کنید.
فلوروکینولون‌ها
در موارد بسیار نادر، آنتی بیوتیک‌های فلوروکینولون می‌توانند عوارض جانبی ناتوان کننده، طولانی مدت یا دائمی ایجاد کنند که بر مفاصل، ماهیچه‌ها و سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد.
در این صورت فوراً مصرف فلوروکینولون را متوقف کنید و در صورت مشاهده یک عارضه جانبی جدی از جمله:
درد تاندون، ماهیچه یا مفاصل – معمولاً در زانو، آرنج یا شانه
سوزن سوزن شدن، بی حسی به پزشک اطلاع دهید.
مشکلات قلبی
آنتی بیوتیک‌های فلوروکینولون می‌توانند عوارض جانبی جدی در افرادی که در معرض خطر مشکلات دریچه قلب هستند ایجاد کنند.
فوراً مصرف فلوروکینولون را متوقف کنید و در صورت مشاهده یک عارضه جانبی جدی از جمله:
تورم مچ پا، پا و ساق پا (ادم)
تپش قلب (ضربان قلب که به طور ناگهانی قابل توجه‌تر می‌شود)
تنگی نفس ناگهانی به پزشک خود اطلاع دهید.
موارد احتیاطی
آنتی بیوتیک‌ها گاهی اوقات می‌توانند با داروها یا مواد دیگر تداخل داشته باشند. این بدان معنی است که می‌تواند تأثیری متفاوت با آنچه انتظار داشتید، داشته باشد.
برخی از آنتی بیوتیک‌ها باید با غذا مصرف شوند، در حالی که برخی دیگر باید با معده خالی مصرف شوند. همیشه بروشور همراه با دارو را بخوانید.
الکل
بهتر است هنگام مصرف دارو از مصرف الکل خودداری کنید.
برخی از آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی مانند احساس بیماری یا سرگیجه داشته باشند که ممکن است با الکل بدتر شود.
مترونیدازول و تینیدازول
بهتر است هنگام مصرف الکل کاملاً پرهیز کنید:
مترونیدازول – آنتی بیوتیکی است که گاهی برای عفونت‌های دندانی یا واژن، عفونت‌های پوستی، زخم‌های عفونی پا و زخم‌های ناهنجار استفاده می‌شود.
تینیدازول – آنتی بیوتیکی است که گاهی برای درمان بسیاری از عفونت‌های مشابه مترونیدازول و همچنین برای کمک به پاکسازی باکتری‌هایی به نام هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) از روده استفاده می‌شود.
48 ساعت پس از قطع مصرف مترونیدازول و 72 ساعت پس از قطع مصرف تینیدازول از مصرف الکل خودداری کنید.
نوشیدن الکل با مترونیدازول یا تینیدازول می‌تواند عوارض جانبی بسیار ناخوشایندی ایجاد کند، مانند:
- تهوع
- دل درد
- گرگرفتگی
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- سردرد
- سرگیجه
- خواب آلودگی
لینزولید، این دارو می‌تواند تحت تأثیر نوشیدنی‌های الکلی تقطیر نشده (تخمیری) مانند شراب، آبجو، و… قرار گیرد.
داکسی سایکلین، الکل می‌تواند بر این دارو تأثیر بگذارد و همچنین ممکن است در افرادی با سابقه مصرف زیاد الکل کمتر موثر باشد.
قرص ضد بارداری
برخی از آنتی بیوتیک‌ها، مانند ریفامپیسین و ریفابوتین، می‌توانند اثربخشی قرص‌های ضد بارداری ترکیبی را کاهش دهند.
اگر برای شما ریفامپیسین یا ریفابوتین تجویز شده است، ممکن است لازم باشد در حین مصرف آنتی بیوتیک‌ها از روش‌های پیشگیری از بارداری اضافی مانند وسایل جلوگیری استفاده کنید. برای مشاوره با پزشک عمومی، پرستار یا داروساز خود صحبت کنید.
تداخل داروها
برخی از آنتی بیوتیک‌ها با برخی داروها و مکمل‌های گیاهی به خوبی ترکیب نمی‌شوند.
ممکن است برای شما آنتی بیوتیک دیگری تجویز شود یا به شما گفته شود که مصرف برخی داروها یا مکمل های گیاهی را متوقف کنید.
همیشه بروشور همراه با دارو را بخوانید و اگر دارو یا داروهای گیاهی مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
مقاومت آنتی بیوتیکی
استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها در سال‌های اخیر به این معنی است که اثربخشی آنها کاهش یافته و منجر به ظهور «ابر میکروب‌ها» شده است.
اینها گونه‌هایی از باکتری‌ها هستند که نسبت به انواع مختلف آنتی‌بیوتیک‌ها مقاومت پیدا کرده‌اند، از جمله:
- MRSA استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین
- diff کلستریدیوم دیفیسیل
باکتری‌هایی که باعث سل مقاوم به چند دارو می‌شوند.
درمان این نوع عفونت‌ها می‌تواند جدی و چالش برانگیز باشد و در حال تبدیل شدن به یک علت فزاینده ناتوانی و مرگ در سراسر جهان است.
بزرگترین نگرانی این است که ممکن است گونه‌های جدیدی از باکتری‌ها ظاهر شوند که با هیچ آنتی بیوتیک موجود قابل درمان نیستند.
نتیجه گیری
بسیاری از عفونت‌ها توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، بنابراین آنتی بیوتیک‌ها موثر نیستند.
آنتی بیوتیک‌ها اغلب بعید است که روند بهبود را تسریع کنند و می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.
هر چه آنتی‌بیوتیک‌ها بیشتر برای درمان بیماری‌های بی‌اهمیت استفاده شوند، احتمال بی‌اثر شدن آنها برای درمان شرایط جدی‌تر بیشتر می‌شود.
هم NHS و هم سازمان‌های بهداشتی در سرتاسر جهان در تلاشند تا مصرف آنتی بیوتیک‌ها را کاهش دهند، به ویژه برای مشکلات سلامتی که جدی نیستند.
مطالب مشابه:
